انواع ولو

بال ولو

بال ولو یا شیرهای توپی به دلیل ویژگی‌های عملکردی عالی برای دامنه‌ی وسیعی از کاربردها مورد استفاده قرار می‌گیرند. هم‌چنین محدوده سایز و متریال این ولوها گسترده بوده و در کاربرد جریان‌های کاملاً باز استفاده می‌شوند. از مزایای این ولو می‌توان به عملکرد سریع، جهت مستفیم جریان در هرجهتی که حرکت کند، افت فشار کم، دارای قابلیت bubble tight و پایین بودن گشتاور عملیاتی آن اشاره نمود. معایب آن محدودیت دمایی در متریال مورد استفاده در قسمت نشیمن‌گاه، face to face نسبتاً بلندی می‌باشد.

شیر پروانه‌ای

باترفلای ولو یا شیرهای پروانه‌ای نام خود را از حرکت دیسکی که با زاویه قائمه عمل می‌کند و مانند بال‌های پروانه می‌باشد گرفته‌اند. این شیرها برای جریان‌های قطع و وصل طراحی شده‌اند. دیسک آن به یک لاینر (Liner) ارتجاعی برخورد کرده تا نشتی را با کم‌ترین گشتاور به حداقل برساند. فشردگی آن‌ها و ساختار ساده آن‌ها فرآیند نصبشان در لوله را تسهیل می‌کند. به دلیل نوع دیسک‌شان جریان در آن‌ها کمی کاهنده است. مزایا: عمل کردن سریع، ویژگی تنظیمی مناسب و فشردگی و کم‌وزن ولوهای پروانه‌ای ساده و قابل اتکا هستند و در محدوده سایزی از 40mm تا 1000mm و بیشتر دارند. آن‌ها می‌توانند با یک اهرم دندانه‌دار، هندویل و عملگرهای نیوماتیکی یا الکتریکی کنترل شوند. یک میله دیسک را در لوله به اندازه 90درجه می‌چرخاند. زاویه دیسک با لوله می‌تواند موجب ممانعت از عبور جریان در حالت تقریباً بسته تا کاملاً بازایجاد نماید. (غیر از سایزهای بسیار کوچک)

چک ولو

گاهی اوقات به آن‌ها شیرهای Non-return می‌گویند. چک ولو یا شیرهای یک‌طرفه در خطوط لوله با هدایت سیالات در یک جهت از برگشت جریان جلوگیری می‌کنند. شیرهای یک‌طرفه به صورت خودکار عمل می‌کنند. برخی پیستون‌‎ها یا دیسک‌های شیرهای یک‌طرفه با فنر بارگذاری شده‌اند تا سریع‌تر عمل کنند (حداقل اختلاف فشار باید اعمال شود). جریان‌های رو به پایین عمودی نیاز به شیرهای یک‌طرفه با فنر باگذاری‌شده دارند.

چک ولو لولایی (Swing check valves): شیرهای یک‌طرفه swing  و wafer از برگشت جهت جریان بایک دیسک  که درون نشیمن‌گاه می‌چرخد جلوگیری می‌کنند. استفاده از شیرهای یک‌طرفه لولایی فقط برای جریان‌های رو به جلو افقی یا عمودی به سمت بالا است استفاده می‌شود.

چک ولو پیستونی (Piston check valves): شیرهای یک‌طرفه پیستونی یا فنری از برگشت جریان با بارگذاری فنر جلوگیری می‌کنند.

چک ولو توپی (Ball check valves): شیرهای توپی یک‌طرفه یک توپی دارند که داخل یک حفره می‌چرخد به طوری که به آرامی جریان را رو به جلو می‌برد. یک شیر یک‌طرفه توپی برای مواد نیمه جامد مانند خمیر کاغذ و یا فاضلاب استفاده می‌شود.

چک ولو با دیسک‌های تاشو (Titlting Disc check valves): این شیرها مشابه شیرهای یک‌طرفه لولایی بوده اما هنگام نصب‌کردن به محض برگشت جریان تعداد ضربات کم شده در نتیجه صدا و لرزش نیز کاهش می‌یابد.

شیر کروی

Globe/Stop Valves: مسیر جریان در گلاب ولو یا شیرهای کروی یک دوره تغیییرات را طی می‌کند، که به موجب آن مقاومت در برابر جریان یافتن افزایش می‌یابد و افت فشار نیز به شکل قابل ملاحظه‌ای مشاهده می‌شود. به دلیل نوع ساختار نشیمن‌گاه، شیرهای کروی برای انسداد جریان بسیار مناسب‌اند. از انسداد شدید در جریان‌های تکرارشونده‌ای که بیش از 20 درصد افت فشار دارند باید خودداری شود. انسداد شدید صدای زیادی تولید می‌کند، هم‌چنین ممکن است لرزش و تخریب احتمالی به لوله یا شیر وارد ‌کند. این ولو نام خود را از بدنه کروی خود گرفته‌است. در مقایسه با شیرهای دروازه‎ای، شیرهای کروی برای باز و بسته کردن سریع‌تر طراحی شده‌اند. خصویات جریان در آن‌ها می‌تواند با تغییر شکل‌دادن در دیسک آن‌ها تغییر کند. مزایا: بهترین آب‌بندی و تنظیم‌کننده جریان می‌باشند معایب: افت فشار بالا، تک جهتی بودن

(Stop Check Valves (SDNR: شیرهای یک‌طرفه متوقف‌کننده ذاتاً مشابه با شیرهای کروی می‌باشند به جز در این‌که بین استم و دیسک آن‌ها اتصال مکانیکی‌ای وجود ندارد. این شیرها ترکیبی از Stop Valveها و شیرهای یک‌طرفه پیستونی را در یک شیر ارائه می‌دهند. به‌ هرحال آن‌ها برای خفه‌کردن جریان طراحی نشده‌اند.

پلاگ ولو

شیرهای سماوری شیرهایی با پلاگ‌های مخروطی یا استوانه‌ای می‌باشند که می‌تواند درون بدنه شیر دوران کند تا جریان داخل شیر را کنترل کند. پلاگ‌ها در شیرهای سماوری یک یا تعداد بیشتری مجرا برای عبور جریان دارند. پلاگ ولوها بسیار ساده بوده و معمولاً به دلیل مقرون به صرفه بودن استفاده می‌‍شوند.

شیر دروازه‌ای

شیرهای دروازه‌ای گوه‌ای (Wedge Gate Valves): عمدتاً در خطوط لوله صنعتی برای توقف یا قطع و وصل جریان استفاده می‌شوند به طوری که با آن‌ها نمی‌توان جریان را تنظیم کرد. شیرهای دروازه‌ای به طور کلی شیرهای مصرفی عمومی‌ای هستند که می‌توان در طیف گسترده‌ای از اندازه‌ها و انواع مختلفی از مواد مختلف استفاده نمود. شیرهای دروازه‌ای گوه‌ای نشیمن‌گاه‌های فلزی دارند اما زمانی که آب‌بندی بیشتری مور دنیاز باشد با نشیمن‌گاه‌های انعطاف‌پذیرتر هم موجود می‌باشند. مزایا: افت فشار کم، در جهت جریان مستقیم به سمت جلو حرکت می کنند معایب: عمل کردن کند، آب‌بندی عالی ندارند؛ فقط در کاربردهای قطع و وصل می‌توان از آن‌ها استفاده کرد زیرا اگر نیمه باز باشد به نشیمن‌گاه یا دیسک آسیب می‌رسد.

شیرهای دروازه‌ای چاقویی (Knife Gate Valves): برای بسیاری از کاربردها در سایزهای بزرگ خطوط لوله مناسب می‌باشند. برخلاف شیرهای دروازه‌ای سنتی، این نوع شیرها قابلیت خفگی دارند (در فشارهای پایین) که بستگی به سرویس جریان و میزان باز کردن ولو دارد. نشیمن‌گاه فلزی این نوع ولو آب‌بندی بدون نشتی را تامین نمی‌کند. برخی از انواع شیرهای دوازه‌ای چاقویی دارای نشیمن‌گاه‌های انعطاف‌پذیر می‌باشند که به drip-tight نزدیک شوند. بیشتر این نوع ولوها برای جریان‌های یک‌طرفه طراحی می‌شوند.

در جدول زیر مقایسه‌ای بین شیرها را مشاهده می‌کنید