در مقالهی قبلی با دو پوشش کروم سخت و الکترولس نیکل آشنا شدیم. حال به بیان تفاوتهای اساسی این دو مدل پوشش میپردازیم.
سطح زیر لایه
پوشش کروم سخت و الکترولس نیکل هر دو برای بسیاری از سطوح با متریال مختلف به کار میروند. به دلیل این که هر دو پوشش فلزی روی سطح اجزا به طور یکنواخت قرار میگیرند اگر شئ دارای ظاهر غیر معمول مانند شکاف یا سوراخ باشد مشکلی پیش نمیآید.
الکترولس نیکل میتواند با سرعت بیشتری نسبت به کروم سخت پوششی یکنواخت ایجاد نماید زیرا ممکن است برای یکنواخت کردن کروم نیاز به صیقل باشد. پوشش الکترولس نیکل در مقایسه با پوشش کروم برای قطعات غیر معمول (همانطور که در بالا گفته شد دارای شکاف یا سوراخ باشند) به صرفهتر است زیرا مقدار کمتری از آن استفاده میشود.
از پوشش کروم در بسیاری از انواع فلزات مانند استنلس استیل، مس، برنج و همچنین پلاستیک استفاده میشود. الکترولس نیکل میتواند بر روی بسیاری از انواع فلزات و پلاستیکها به خوبی عمل نماید.
مقایسه سختی
همان گونه که از نام کروم سخت پیداست ویژگی اصلی آن سختی میباشد. این ویژگی کمک میکند تا پوشش هارد کروم (کروم سخت) را در برابر سایشهای صنعتی از جمله تماسهای شدید مکانیکی مقاوم کند. سختی پوشش کروم سخت بر اساس مقیاس Rockwell C بین 68 تا 72 است.
الکترولس نیکل میتواند از اجزا در برابر ساییدگی و از هم گسستن که به مرور زمان پدید میآید، جلوگیری کند. این عمل به صرفهجویی در پول شرکتها در بخش تعمیر و تعویض قطعات کمک مینماید. سختی پوشش بر اساس مقیاس Rockwell C برابر 63 میباشد.
در هر صورت هر دو پوشش هارد کروم و الکترولس نیکل میتوانند از تجهیز شما در برابر ساییدگی محافظت کنند اما در صورتی که اولویت، پایداری بیشتر باشد استفاده از هارد کروم مناسبتر است.
مقایسه ماندگاری
هر دو پوشش هارد کروم و الکترولس نیکل مدت زمان زیادی ماندگاری دارند، حتی در برخوردهای مکانیکی و دیگر عواملی که باعث ساییدگی میشوند. نه تنها پوششکاری از زیر لایه محافظت میکند بلکه استفاده از این پوششهای با مقاومت بالا سبب رفع نیاز مکرر به پوششکاری بخشهای مختلف میشوند. در نتیجه هزینهها کاهش مییابد.
فرآیند الکترولس کردن نیکل باعث دوام بالاتر میشود. نیکل زمانی که با روشهای مرسوم الکترونیکی به سطح اعمال میشود دوام کمتری دارد در حالی که الکترولس نیکل دوام طولانیتری دارد و همین باعث مقرون به صرفه بودن آن میگردد.
مقایسه مقاومت خوردگی
یکی از مهمترین مزایای پوشش فلزی در کنار مقاومت سایشی که در بالا به آن اشاره شد، مقاومت در برابر خوردگی میباشد. هر دو پوشش کروم سخت و الکترولس نیکل در برابر خوردگی مقاومت مناسبی دارند و از متریال در برابر فرسایش و تخریبی که در اثر در معرض هوا بودن رخ میدهد محافظت میکنند. اگرچه هر دو پوشش در برابر خوردگی مقاوماندبا این حال مطالعات نشان میدهند که به خصوص در نقاط کورالکترولسنیکل دارای برتری است.
منظور از نقاط کور نقاطی است که دسترسی به آنها دشوارتر میباشد و بیشتر مستعد خوردگی میباشند. در نتیجه در این نقاط باید پوشش بیشتری قرار داده شود تا از خوردگی جلوگیری کرد. در حالی که هر دو پوشش مناسباند پوشش الکترولس نیکل برای مقاومت در برابر خوردگی ارجحیت دارد.
ضریب اصطکاک
ضریب اصطکاک اشاره به این دارد که چطور یک ماده میتواند از روی دیگری عبور کند. این ضریب با تقسیم نیروی لازم برای حرکت دادن یک جسم بر روی جسم دیگر به نیرویی که آن دو جسم را در کنار یکدیگر قرار میدهد به دست میآید. ضریب اصطکاک پایین به معنی این است که شئ به راحتی از روی دیگری عبور میکند. ضریب اصطکاک به عوامل زیادی بستگی دارد، شامل سطحی که روی آن را پوششکاری کردیم، ضخامت پوشش و عوامل محیطی مانند دما.
محاسبه ضریب اصطکاک کار دشواری میباشد اما با استناد به تعدادی تست،که در آن این عوامل ثابت باقی ماندهاند، میدانیم کروم سخت و الکترولس نیکل نسبت به بسیاری از فلزات دیگر ضریب اصطکاک پایینتری دارند. با این حال کروم سخت دارای ضریب اصطکاک پایینتری از الکترولس نیکل است که باعث میشود روانکارها (مانند گریس) حرکت راحتتری داشته باشند. این ویژگیها پوشش کروم سخت را برای اجزایی مانند پیستونها و سیلندرهای هیدرولیکی که اصطکاک زیادی دارند انتخاب مناسبتری میسازند.
خاصیت رسانایی
زمانی که قابلیت رسانایی جریان الکتریکی برای ما اهمیت داشته باشد در بین فلزات به دنبال مس میگردیم. به دلیل این که مس جریان الکتریکی را فوراً انتقال میدهد، کمیسیون بینالمللی الکترونیکی یک استاندارد برای رسانندگی مس خالص آنیل شده تنظیم کرده است که با عنوان International Annealed Copper Standard شناخته میشود (IACS). برای توصیف میزان رسانایی یک فلز میتوان آن را بر اساس درصد IACS تعریف کرد.
در این مقیاس مس 100 درصد است. کروم 13 درصد است، به این معنی که 13 درصد رسانایی مس را دارد. طلا حدود 73 درصد و نقره خالص 105درصد است. پوشش هارد کروم و الکترولس نیکل معمولاً به منظور ویژگی رسانایی الکتریکی استفاده نمیشوند. آنها رسانا هستند اما نه به اندازهی دیگر فلزات.
ظاهر
اگرچه ظاهر قطعه در صنعت مسئله اساسی و مهمی نمیباشد، مزایایی در انتخاب پوشش هارد کروم و الکترولس وجود دارد. کروم یک ظاهر درخشان، صاف و تازهتری دارد بنابراین محبوبتر است.
رنگ نیکل یک ظاهر کلایسک دارد و در اثاثیه منزل هم دیده میشود. پوشش الکترولس نیکل ظاهر براقتری نسبت به پوششهای الکترونیکی دارد.
چطور پوشش مناسب را انتخاب کنیم
زمانی که میخواهیم بین پوشش کروم سخت و الکترولس نیکل یکی را انتخاب کنیم تصمیمگیری بسیار سخت است. زیرا هر دو پوشش کاربردهای زیادی دارند. پس گزینه مناسب بستگی به مورد استفاده قطعهای دارد که قصد پوششکاری آن را دارید. در زیر مواردی که باید به آن توجه کرد ذکر شده است.
ساییدگی: آیا استفاده از آن به مرور زمان باعث فرسایش میشود؟ تا چه مقداری با دیگر اجزا برخورد دارد؟
شرایط محیطی: قطعه مورد نظر در چه شرایط محیطی قرار دارد؟ آیا در معرض رطوبت، سرما، گرما و … است؟
حرکت: آیا قسمت متحرکی دارد که باید از فرسایش آن جلوگیری شود؟
شکل سطح زیر لایه: آیاسطح آن نسبتاً صاف و یکنواخت است یا نامنظم؟ گودال، فرورفتگی یا قسمتهایی با فرم غیر معمول دارد؟
جمعبندی کلی
چرا از پوشش کروم سخت استفاده کنیم
پوشش کروم سخت خواص زیر را دارد:
• سختی فوقالعاده: اگر نیاز است که پوشش سخت و با تداوم باشد، هارد کروم پوشش مناسبی است.
• ضریب اصطکاک پایین: اگر جزئی که پوششکاری میشود حرکت میکند، انتخاب کروم سخت مناسبتر است.
• رسانش: هارد کروم نسبت به الکترولس نیکل رسانایی بالاتری دارد، اما میدانیم که رسانایی آن از مس و طلا کمتر است.
چرا از پوشش الکترولس نیکل استفاده کنیم
• مقاومت عالی در برابر خوردگی: مقاومت پوشش الکترولس نیکل نسبت به کروم سخت بسیار بالاتر است، صاف بودن سطح پوشش جایی را برای نفوذ رطوبت باقی نمیگذارد و باعث حفاظت از قطعه و ماندگاری بیشتر آن میشود.
• یکنواختی: یکنواختی و همسانی پوشش الکترولس نیکل باعث افزایش مقاومت آن در برابر خوردگی میشود و همچنین برای سطوحی که اشکال نامنظم دارند مناسبتر است.